Verlies en rouw

Verlies en verdriet. Vroeg of laat krijgt iedereen er mee te maken. Verlies zet de wereld op zijn kop. Alles in je leven is ineens anders geworden. Van de ene op de andere dag kun je je in een rouwproces bevinden. Het is verdrietig, pijnlijk, soms is er boosheid, onrust. Van alles wordt in beweging gebracht.

Wat is rouw

Rouw is de achterkant van liefde en heeft vele gezichten. De dood, afscheid van een gezond lichaam, een baan, een relatie/echtscheiding, een onvervulde kinderwens, maar ook afscheid van een droom of ideaal. Het ene verlies kun je bevatten, het andere is zo ingrijpend dat het een diepe verwonding aanbrengt. Rouw is een normale en gezonde manier van antwoord geven op verlies. Het laat je voelen dat je verbonden bent en dat deze band niet zonder pijn van vorm verandert. Je hebt verdriet om het leven dat voor altijd anders is.

Wat doet rouw

Rouw kan leiden tot gebrekkige concentratie, boosheid, prikkelbaarheid, vermoeidheid, agressie, schuld en schaamte. Ook kan rouw verschillende vormen aannemen waardoor je niet altijd herkent dat het om rouw gaat. Je kunt bijvoorbeeld de normale hobbels in het leven niet meer nemen en je gaat ze als enorme problemen beschouwen in plaats van uitdagingen. Soms laat rouw zich niet als rouw zien en kan het maanden, jaren, soms tientallen jaren afwezig lijken. Het uit zich dan anders zoals door hard te werken, perfectionisme, of behoefte om te verdoven door alcohol of drugs. 

Rouw als kans

De pijn van verlies kan je met jezelf confronteren. En precies in die confrontatie, schuilt ook een enorme kans. Want door goed te rouwen, groei je als persoon.

Gezonde rouw volgt een slingerbeweging tussen bezig zijn met het verlies en bezig zijn met de wereld die is veranderd. De uitdaging is om zowel het verlies als het veranderde leven te accepteren. Tijd nemen voor de pijn is belangrijk, maar ook voor de afleiding. Kinderen maken deze slingerbeweging van nature. Het ene moment zijn ze verdrietig, vijf minuten later zijn ze weer gewoon aan het spelen. Volwassenen vinden dat vaak moeilijker.

Rouwbegeleiding

Verlies doormaken vraagt om rouwarbeid waarbij verschillende fasen moeten worden doorlopen. Ieder rouwproces is uniek, maar de ervaring en emoties verdienen altijd oprechte aandacht, liefde en steun. Want rouwarbeid is zware arbeid en dat kost veel energie! Hierbij is het belangrijk om alle emoties ruimte te geven.

De taken van rouwarbeid

1. De werkelijkheid van het verlies onder ogen zien

Om met rouwen te kunnen beginnen, moet je het verlies erkennen. De werkelijkheid onder ogen zien, is niet gemakkelijk. Het kan een hele tijd duren voor je hart accepteert wat je hoofd begrijpt. Wat bij deze taak helpt is dat je alle informatie krijgt over wat er is gebeurd. De informatie moet meestal worden herhaald, want in die eerste periode dringen de feiten vaak nog nauwelijks door. Verstaan en begrijpen is namelijk niet alleen een intellectueel maar ook een emotioneel proces. Verlies raakt je hart, en de feiten je hoofd. Je zit dus op twee plekken. Vandaar dat informatie vaak niet beklijft omdat je in je hart zit, in je emotie, en niet in je hoofd. Het is daarom belangrijk dat je meerdere keren jouw verhaal over het verlies kunt vertellen. Dan dringt de werkelijkheid door. Voor kinderen is het extra belangrijk om een warme sfeer te creëren bij verlies en verdriet. Ook zij moeten de kans krijgen om hun verhaal te doen en net als volwassenen de taken van rouwarbeid door. Ze zijn daarbij afhankelijk van wat volwassenen erover weten. 

2.  De pijn van het verlies ervaren

Pijn kan door merg en been gaan. Gebrekkige concentratie, boosheid, prikkelbaarheid, agressie, schuld en schaamte zijn allemaal uitingen van pijn. Het helpt om erover te praten, zodat je niet in eenzaamheid vervalt. Veel mensen hebben moeite met boosheid en/of schuldgevoelens in combinatie met rouw. Terwijl het juist belangrijk is dat deze emoties ook de ruimte krijgen. Daarmee voorkom je dat het je in beslag neemt. 

3. Aanpassen aan de wereld na verlies

Hoe verandert het verlies je dagelijks leven? Hoe bepaalt het verlies het gevoel over jezelf? Hoe staat het met je geloof in het leven, de toekomst en je waarden? Dit zijn vragen die aan bod komen tijdens deze rouwfase. Wat hierbij helpt is dat er telkens opnieuw naar je verhaal wordt geluisterd. Dit helpt je om opnieuw op verhaal te komen in het leven. Even een warme blik, een vriendelijk woord van aandacht kan hierbij al erg behulpzaam zijn. 

4. Herinneren en weer leren genieten

Iemand of iets waarvan je hebt gehouden, is nooit helemaal verloren. Wat iemand je gegeven heeft, blijft bij je. Omkijken naar mooie herinneringen helpt om naar de toekomst te kunnen kijken. Het einde van de rouw betekent niet dat je de band met de overledene verbreekt. Je integreert de persoon in je leven en in je omgeving, alleen op een andere manier dan toen hij of zij nog leefde. Het is niet gek dat het een aantal jaren duurt voordat je weer kunt genieten van het leven. Rouw kent geen tijd en is in alle gevallen een persoonlijk proces. Rouw kun je daarom ook nooit met elkaar vergelijken. 

Het resultaat van rouwarbeid is dat je een weg gevonden hebt om je band met wie of wat je verloren bent te onderhouden en tegelijkertijd je comfortabel voelen om ook weer te investeren in het leven.

Dwalen in het landschap van rouw. Ik kan je helpen bij het volgen van dit slingerende pad. 

Ook kan ik je helpen bij rouw na een zelfdoding.

Wil je meer weten, neem dan contact met mij op. 

Van verwerken naar verweven

Rouw is als een steen:
als je hem net gevonden hebt,
is hij ruw en weerbarstig.

Je krijgt er kloofjes van in je handen
en het voelt pijnlijk als je er overheen wrijft.

Pas als die ruwe steen ontelbare keren is vastgepakt
en door veel handen is gegaan, 
wordt hij mooier en gladder.

Soms wordt het zelfs een kleinood, 
een schat die je leven verrijkt.

Uit het boek: Met mijn ziel onder de arm - Riet Fiddelaers